سامانه تصفیه کننده هوا ، آلودگی را از هوا جدا و فیلتر می سازد . تجهیزات تصفیه هوا در مسیر هواگذر و قبل از هواکش قرار گرفته و هوا را تصفیه می نماید. انتخاب نوع تصفیه کننده هوا بسته به نوع صنعت متفاوت است .
* جاذب مرطوب (Wet Collector/ scrubber)
* جاذب خشک (Dry Collector / scrubber )
مکانیسم کارکرد تمام جاذب های مرطوب (وت اسکرابرها) بر اساس جذب الاینده با یک مایع جاذب مثل آب می باشد. به دلیل وجود رطوبت بالا در این تصفیه کننده ، تحول آدیاباتیک در میزان هواگذر عبوری ایجاد می شود . پس در نتیجه میزان هواگذر با توجه به مشخصات سایکرومتری توسط طراح اصلاح می گردد. انواع جاذب مرطوب (وت اسکرابر) عبارتند از :
1- برج آبپاش (Spray Tower)
برج آب پاش (Spray Tower) برای ذرات گرد و غبار جامد و مه مناسب هست و دارای نازل آبپاش می باشد. معمولاً برای خنثی سازی الاینده از مواد شیمیایی بصورت محلول در آب استفاده می گردد. همچنین برج آب پاش برای جذب آلاینده گازی مناسب است. بدنه این تصفیه کننده به صورت استوانه ای و مکعب مستطیل ساخته می شود.
برج تو پر (Packed Tower) به دلیل داشتن بستر متخلخل می تواند در گروه فیلتر ها قرار گیرد . به طور کلی شامل مخزنی است که داخل آن با قطعات سرامیکی یا پلاستیکی یا سایر مواد پر می شود و آب توسط نازل آبپاش بر روی قطعات ریخته و به طور کامل تمامی بستر قطعات را خیس میکند . هوای آلوده از لابه لای خلل و فرج عبور کرده و ذرات آلودگی جذب مایع می شود. این تصفیه کننده برای گاز ، بخار و میست مناسب است اما برای ذرات جامد مناسب نمی باشد چون ذرات جامد پس از مدتی منافذ را مسدود می نماید.
جاذب خشک فقط برای آلاینده های جامد مناسب است و قبل از هواکش ذرات آلاینده را جذب می نماید. انتخاب نوع تجهیزات تصفیه کننده خشک بستگی به ماهیت ذرات جامد مثل ابعاد ، چسبندگی و … دارد .
1- اتاقک رسوب دهی
2- سیکلون و مولتی سیکلون
3- تصفیه کننده پارچه ای (بگفیلتر)
4- رسوب دهنده الکترواستاتیک
اتاقک رسوب دهی محفظه ای است که به سبب افزایش سطح مقطع آن سرعت هوای آلوده کم شده و غبار جامد به علت کم شدن نیرو حرکتی و سنگینی جرم خود در اثر جاذبه زمین سقوط می کند. اتاقک رسوب دهی می تواند ذرات 50 تا 200 میکرون را با راندمان بالا به دام اندازد. این سامانه جاذب خشک برای ذرات آلودگی جامد با حجم و اندازه بسیار بزرگ کارایی قابل قبولی دارد.
سیکلون ها ، هوا را به صورت مارپیچ و گردابی هدایت کرده و نیروی گریز از مرکز در هوا ایجاد می نماید ، ذرات آلاینده جامد به علت سنگین تر بودن از هوا در جریان گردابی از مرکز هوا جدا شده و روی جداره سیکلون حرکت و به سمت پایین قیف این وسیله سقوط میکندو بدین روش هوا تصفیه می شود. سیکلون ها ابعداد مختلفی دارند اما از نظر کارائی به دو دسته تقسیم می شود. سیکلون با کارائی کم که ذرات جامد با ابعاد 55تا 240 میکرون را با راندمان بالا از هوا جدا میکند. سیکلون با کارائی بالا ذرات با ابعاد 10 تا 55 میکرون را با راندمان بالا از هوا جدا می کند .
هر سیکلون دارای ماکزیمم حجم هوا و افت فشار مشخص است. اگر حجم هوای سیستم بسیار بالا تر از ظرفیت یک سیکلون باشد باید ازچند سیکلون به طور موازی (Multi Cyclone) استفاده نمود.
تصفیه کننده پارچه ای با نام های بگفیلتر ، فیلتر های کیسه ای ، غبارگیر و صافی غشایی شناخته می شوند این فیلتر ها دسته ای از تصفیه کننده های خشک است که گرد و غبار جامد را در کیسه های عموماً از جنس نمدی یا الیاف مصنوعی جذب میکند. این فیلتر ها برای آلاینده گاز و مایع مناسب نیستند اما ذرات جامد با ابعاد 1 تا 10 میکرون را با راندمان بالا جذب می کند. انواع اشکال فیلتر در تصفیه کننده های بگفیلتر موجود است مثل فیلتر های استوانه ای ، فیلتر های پاکتی ، فیلتر های کارتریجی و….
بگفیلتر ها و غبارگیر های صنعتی شامل اجزائی هستند که عبارتند از : بدنه بگفیلتر ، کانالهای ورودی و خروجی ، قیف تخلیه غبار (Hopper) ، کیسه فیلتر ، قفسه نگهدارنده (Cage) ، مکانیسم عمل این فیلتر ها بدین صورت است که هوای آلوده توسط کانال وارد بگفیلتر شده و غبار در سطح بیرونی کیسه ها به دام می افتد و جمع می شود و هوای تمیز از جهت دیگر بگفیلتر به سمت هواکش حرکت کرده و خارج می شود. پس از مدتی کار کردن این تصفیه کننده غبار روی کیسه فیلتر تجمیع می یابد و باعث کیپ شدن فیلتر ها می شود. از این رو باید از دستگاه های تمیز کننده فیلتر استفاده کرد. دو روش اصلی در تمیز کاری فیلتر ها وجود دارد.
1- تمیز کاری به روش هوای فشرده ( Puls Jet)
در این روش در قسمت بالای هر فیلتر لوله ای قرار دارد که توسط شیر برقی (Selonoid Valve) کنترل می شود بدین صورت که پس از تشکیل کیک گرد و غبار در زمان 1 الی 2 ثانیه هوای پر فشار درون فیلتر ها دمیده می شود و باعث پاک شدن فیلتر از غبار میگردد. گرد و خاک جدا شده در انتهای هرم غبارگیر جمع می شود. تنظیم مدت زمان عملکرد شیر برقی با توجه به حجم آلودگی قابل تنظیم است. اجزا تشکیل دهنده سیستم تمیز کننده هوا فشرده شامل: مخزن تجمیع هوا ی فشرده (Air Collector) ، لوله کشی ، ونتوری ، شیر برقی (Selonoid Valve) ، تابلو برق و سیم کشی می باشد.
2- تمیز کاری به روش لرزاننده (Shake out)
در این روش فیلتر ها همگی به یک چهارچوب کلاف فلزی متصل هستند که این کلاف توسط یک موتور لرزاننده (Shaker Electromotor) به لرزش در می آید ، انرژی مکانیکی موتور لرزان توسط فنر ها به صفحه شامل فیلتر ها منتقل می شود و کیک غبار جمع شده روی فیلتر ها از روی آن جدا می شود. گرد و غبار تکانده شده توسط نیروی ثقل خود در هرم انتهای غبارگیر (Hopper) جمع می شود.
اجزا تشکیل دهنده سیستم تمیز کننده لررزاننده شامل: چهار چوب کلاف ، فنر ، قلاب ، موتور لرزاننده ، لاستیک های فنی آب بندی، تابلو برق و سیم کشی می باشد .
رسوب دهنده الکترو استاتیک توسط یک شارژر الکتریکی با پتانسیل بالا یک میدان الکتریکی ایجاد نموده و هوای آلوده هنگام عبور از میدان الکتریکی یونیزه می گردد. هوای یونیزه شده ذرات آلاینده را باردار نموده و ذرات باردار جذب صفحات الکترود می گردد. ذرات بار مثبت و الکترود ها بار منفی دارد ازین رو الکترود ها ذرات را جذب می کند. این نوع غبار گیر دارای صفحات و سیم های فلزی بوده که در یک در میان دارای بار مثبت و منفی می باشد. ذرات جمع شده روی صفحات توسط نیروی ثقل موتور ویبراتور و یا به وسیله شستشو با آب در قیف تحتانی (Hopper )تخلیه می گردد.
این روش تصفیه مناسب برای ذرات جامد مثل دود و غبار سیمان است و بسته به ظرفیت فیلتراسیون ولتاژ مورد نیاز 11 تا 70 کیلو ولت می باشد. استفاده از رسوب دهنده الکترو استاتیک در مقایسه با سایر تصفیه کننده ها هزینه راه اندازی بالایی دارد از این رو طراحان و مشتریان این روش را نسبت به سایر روش ها انتخاب نمی نمایند.
