برای سندبلاست قطعات به طور کارامد ، بهتر است پیش از هر اقدامی با انواع ، تجهیزات و فرایند های مرتبط با آن آشنا شوید. اگر شما مالک یک شرکت هستید یا فعالیت شما با صنعت سندبلاست مرتبط است این مقاله را بخوانید. در این مقاله قصد داریم تمام جزئیات مربوط به صنعت سندبلاست ، فرآیند های کاری و روش های تهویه و فیلتراسیون گرد و غبار سندبلاست را پوشش دهیم.

سندبلاست چیست ؟

سندبلاست (Sandblast) به فرآیند صاف کردن سطوح ناهموار ، از بین بردن زنگار ، آلودگی توسط ذرات سخت و خشن مثل ذرات شن ، سیلیس ، مس باره ساچمه های فولادی و غیره گفته می شود. این عمل با استفاده از یک گاز فشرده یا مایع تحت فشار ماده ساینده را به وسیله یک نازل می راند، صورت میگیرد . در گذشته در این صنعت از ماسه و شن به عنوان ماده ساینده استفاده می گردید به همین خاطر سند بلاست نام گرفت . امروزه به دلیل جذب رطوبت توسط ماسه و خطرات آن برای سلامتی مواد دیگر جایگزین شده است اما همچنان نام سنتی آن بر این صنعت کاربرد دارد. تجهیزات سندبلاست عموماً قابل حمل هستند .
کمپرسور هوای فشرده که وظیفه تامین فشار سیال رانشگر را به عهده دارد.
مخزن حاوی ماده ساینده که یا به صورت مخلوط با هوای پر فشار و یا به صورت دوغاب با مایع پر فشار به کار می رود.
تجهیزات اتوماتیک سند بلاست که قابل برنامه ریزی هستند و با اسکن سطح قطعه به طور خودکار عملیان سندبلاست را انجام میدهد.

انواع روش های سندبلاست

• سندبلاست کابینت دار
• ویل بلاست
• هیدروبلاست
• بلاست روم
• بلاست میکرو ساینده
• شات بلاست

ویل بلاست (Wheel blasting)

دستگاه ویل بلاست یکی از روش های بلاستینگ برای قطعات و تجهیزات پلاستیکی است که ذرات ساینده آن مواد لاستیکی قابل بازیافت می باشد . ابعاد دستگاه ویل بلاست ، اندازه و زبری ماده ساینده همگی به قطعه مورد نظر که می بایست پرداخت شود بستگی دارد.

هیدرو بلاست (Hydro Blasting)

در روش هیدرو بلاست آب به عنوان ماده ساینده بکار می رود . روش بسیار کارامد است که اکثراً به یک اپراتور نیاز دارد . در این فرآیند آب با فشار بالا برای از بین بردن رنگ قدیمی ، مواد شیمیایی بدون آسیب رساندن به سطح زیرین استفاده می شود. این روش برای تمیز کردن سطوح داخلی و خارجی بسیار ایده آل است زیرا اپراتور به راحتی میتواند جریان آب را به مناطق غیر قاب دسترس برساند.

بلاست روم (Blast Room)

در روش بلاست روم یا اتاق سند بلاست اجزا مانند کابینت سند بلاست در مقیاس بسیار بزرگتر می باشد و اپراتور در محیط سند بلاست فعالیت میکند.

بلاست میکرو ساینده (Micro-Abrasive Blasting)

در روش بلاست میکرو ساینده با استفاده از نازل های کوچک جریان پرفشار مواد ساینده را در یک قسمت کوچک هدایت میکنید ناحیه کار از یک میلیمتر تا حداکثر چند سانتی متر می باشد. این روش برا قطعات ظریف و حساس کاربرد دارد. ابعاد ذرات ساینده از 10 تا 150 میکرون و فشار سر نازل از 40 تا 150 پوند در اینچ مربع می باشد. جنس مواد ساینده میتواند از نوع معدنی ، آلی ، سرامیکی ، پلاستیکی و فلزی باشد.

کاربرد شات بلاست

شات بلاست به دلیل وجود ذرات ساینده با تراکم و چگالی بالا تر و همچنین فشار بالا نسبت به سند بلاست در زمینه سیقل دادن قطعات بدنه خودرو ، چرخ دنده های بزرگ ، شفت ، تجهیزات استیل و غیره کاربرد دارد. زیرا سند بلاست به دلیل ذرات ساینده نرم فرآیند زمانبری جهت اعمال تغییرات دارد.

چهار ویژگی مهم ذرات ساینده

1- شکل: شکل ذرات ساینده برای سطح نهایی قطعه بسیار مهم است. ذرات گرد به نسبت ذرات نوک تیز سایندگی کمتری دارند.
2- اندازه: اندازه ذرات ساینده در اینچ مربع تعیین می شود ، ذرات کوچکتر سطح نرم و یکنواخت تری ایجاد می کند .
3- سختی: ذرات سخت مانند فولاد در عمق سطح قطعات نفوذ می کنند تا ذرات نرم مانند پلاستیک. توجه داشته باشید که سختی مواد ساینده با جنس سطح سازگار باشد تا از آسیب برگشت ناپذیر جلوگیری کند.
4- تراکم: ذرات ساینده متراکم در هر اندازه جرم بیشتری نسبت به ذرات غیر متراکم دارند. ، تراکم مناسب ذرات ساینده برای انجام سند بلاست به طور موثر ، ضروری است.

کاربرد مواد ساینده سندبلاست

• ساچمه و ذرات فولادی: برای قطعات و آلیاژ های سخت و سنگین کاربرد دارد ، هیچ چیز ساینده های فولادی را شکست نمی دهد.
• ذرات شیشه ای: برای سطوحی که نیاز به ساینده ملایم تری دارند کاربرد دارد . دانه های شیشه ای ساخته شده از سود آهک یکی از نرم ترین مواد ساینده موجود در بازار است.
• ذرات ذغال(Black Beauty): این نوع ساینده از سرباره ذغال بدست می آید. بسیار درشت و مناسب برای از بین بردن زنگ زدگی و رنگ می باشد.
• اکسید آلومینیوم: برای سطوح سخت که نیاز به پرداخت خوب دارند ، اکسید آلومینیوم ، سخت ، قابل استفاده مجدد ، کم هزینه و یک ساینده عالی است.
• کاربید سیلیکون: سخت ترین ماده ساینده موجود در صنعت کاربید سیلیکون است. این ساینده در اندازه های مختلف از در دسترس است.
• استورولیت: این ساینده بر پایه مواد معدنی است که از سنگ دگرگونی ساخته شده است. استورولیت نسبت به سایر ساینده ها گرد و غبار کمتری تولید می کند که میدان دید اپراتورها افزایش می یابد.
• پلاستیک ها: ساینده های ساخته شده از پلاستیک از نظر اندازه ، شکل ، سختی و تراکم متفاوت هستند. مواد پلاستیکی شامل پلی استایرن و پلی کربنات است. آنها به طور کارآمد برای بلاستینگ فایبرگلاس مناسب است.
• پوسته گردو: پوسته گردو ساینده های عالی برای سطوح نرم فلزی و پلاستیکی هستند. پوسته گردو ارزان بوده و به راحتی در دسترس است.
• لپه ذرت: لپه های ذرت مانند پوسته گردو ، ساینده نرم آلی هستند. این مواد به عنوان پاک کننده زنگ زدگی و رنگ و آلاینده هایی مانند روغن ، چسب و مواد زائد استفاده می شود.
• شن و ماسه: یکی از مواد ساینده قدیمی سند بلاست شن و ماسه می باشد . در معرض ماسه سیلیس برای سلامتی بسیار خطرناک است.

بیماری های شغلی صنعت سندبلاست

بزرگترین چالش در استفاده از شن و ماسه به عنوان یک ماده ساینده ، خطر سلامتی آن است. شن و ماسه مورد استفاده در سندبلاست از سیلیس ساخته شده است. هنگام استنشاق ، ذرات سیلیس وارد ریه می شود و به طور بالقوه باعث بیماری های شدید تنفسی مانند سیلیکوزیس می شوند. گرد و غبار سیلیس نیز یکی از علل شناخته شده سرطان ریه است . سازمان OSHA به طور کامل استفاده از شن و ماسه سیلیس را به عنوان ماده ساینده در عملیات سند بلاست منع نمی کند ، اما مقررات ایمنی را برای محافظت از کارگران در برابر خطرات گرد و غبار حاصل تدوین نموده است.

سیستم های تهویه صنعتی و فیلتراسیون گرد و غبار سندبلاست

همانطور که می دانید در فرایند سند بلاست ذرات مس باره ، شن و ماسه و سیلیس به هوای پر فشار به سطح قطعات برخورد میکند و گرد و غبار حجیمی تولید می شود لذا هدف سیستم تهویه صنعتی جمع آورین این گرد و غبار جهت بهبود دید داخلی محیط کار برای کارکنان سند بلاست ، بهبود بهره وری آنها وکاهش بیماری های های شغلی می باشد. از این رو با نکات تهویه ذرات سند بلاست آشنا شوید.

روش های محاسبه هواگذر اتاق سند بلاست

محاسبه هواگذر هواکش سیستم تهویه اتاق سندبلاست به دو روش صورت می گیرد:
1- محاسبه هوا گذر مطابق با نرخ تعویض هوا
2- محاسبه هواگذر مطابق با سرعت هوا در سطح مقطع اتاق
برای محاسبه حجم هوای اتاق سند بلاست بزرگ از روش اول استفاده می شود و روش دوم برای اتاق های کوچک و متوسط کاربرد دارد . استاندارد مشخصی برای نرخ تعویض هوا وجود ندارد . این میزان میتواند برای اتاقی 5 بار در دقیقه و برای اتاق دیگری 20 بار در دقیق اجرا شود که همگی در محاسبات مشخص می گردد.
اگر ماده ساینده سند بلاست به راحتی شکسته و پودر شود سرعت تهویه بیشتری نیاز دارد اگر از ماسه فولادی یا شات استیل به عنوان ماده ساینده استفاده شود سرعت تهویه کمتری مورد نیاز است. برای فیلتراسیون ذرات گرد و غبار سند بلاست معمولاً از مولتی سیکلون برای ذرات درشت تر از 10 میکرون و از غبارگیر بگفیلتر برای جذب ذرات زیر 10 میکرون آن استفاده می گردد.

1- غبارگیر بگفیلتر
2-غبارگیر سیکلون
3- مخزن هوای پر فشار ذرات ساینده
4- کابینت سند بلاست
5- جریان هوای فیلتر شده
6- محل دید اوپراتور جهت اعمال سند بلاست

یکی از تجهیزات ضروری اتاق های سند بلاست سیستم تهویه گرد و غبار می باشد. سیستم تهویه مناسب طبق استاندارد های OSHA ایمنی شما را تضمین می نماید . جهت راه اندازی سیستم تهویه جهت اتاق سند بلاست و عملکرد موثر کاری سیستم سندبلاست می بایست فاکتور هایی را درنظر داشته باشیم .

فاکتور اول : قطعه ای که سندبلاست می شود

قطعه ای که مورد سندبلاست قرار میگیرد ، در انتخاب نوع سیستم تهویه تاثیر دارد. این موضوع که آیا به سیستم فیلتراسیون احتیاج دارید یا خیر. اگر ذرات گرد غبار که از سطوح برخواسته می شود حاوی ذرات شیمیایی و مضر برای سلامتی باشد. نیاز به دستگاه فیلتراسیون اضافی مثل فیلتر هپا دارد تا بتوانید با خیال راحت هوای اتاق سندبلاست را مکش کرده و پس از تصفیه کامل به محیط برگردانید. ذرات گرد و غبار ایجاد شده اگر سایش داشته باشد می بایست تدابیر ویژه ای جهت فیلتراسیون آنها سنجیده شود. به طور مثال از مواد مقاوم به سایش در غبارگیر ها استفاده شود و درون کانال های هوا از پوشش مقاوم به سایش استفاده گردد. جهت اطلاع از این تدابیر و الزامات را می توانید از طریق سازمان ها و نهاد های مرتبط با OSHA کمک بگیرید.

فاکتور دوم: ابعاد اتاق سند بلاست

سرعت هوا در اتاق سند بلاست بسته به ماده ای که سندبلاست می کنید متغیر است . این سرعت با توجه به ابعاد اتاق و هوا گذر محاسبه شده محاسبه می گردد. با توجه به رابطه دبی بر حسب سرعت و سطح مقطع ، ارتفاع دهانه اتاق ضرب در عرض اتاق ضرب در سرعت مورد نیاز (FPM) ، دبی مورد نیاز (CFM) محاسبه می گردد. اساساً هرچه دهانه ورودی یک اتاق بزرگ تر باشد ابعاد غبارگیر ها ، ظرفیت هواکش و سایر تجهیزات افزایش می یابد.

فاکتور سوم: حجم گرد و غبار

حجم گرد و غبار تولید شده در محاسبه ظرفیت غبار گیر و هواکش تاثیر مستقیم دارد . هرچه میزان دبی سیستم تهویه بیشتر باشد ، گردو غبار با حجم بیشتر به طور موثر جذب می گردد. گرد غبار زیاد موجب کاهش دید شما در اتاق سند بلاست می شود. جهت محاسبه دبی مورد نیاز با توجه به غلظت گرد و غبار تولید شده می توانید از کارشناس های تهویه صنعتی در زمینه سندبلاست مشاوره دریافت نمائید .
برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید.